Alfabet, Galeria Piekary, Poznań 2011 (fot. Aurelia Nowak)
[…] „Alfabet” to trzecia z kolei odsłona projektu Rafała Jakubowicza realizowanego na przestrzeni ostatniego roku. Poprzednie nie miały tytułów, nie ma go też cały projekt. We wszystkich trzech realizacjach pojawia się słowo FIASKO. Bez komentarzy, bez autorskich eksplikacji.
W pierwszej realizacji, prezentowanej jesienią 2010 roku na wystawie Erased Walls (kurator Sławomir Sobczak) w ramach Mediations Bienna- le w Poznaniu, Rafał Jakubowicz dokonał rekon- strukcji „żywego tekstu” Warwary Stiepanowej z 1925 roku. W oryginalnej wersji, w czasie prze- rwy podczas Wieczoru Książki w leningradzkim klubie, na scenie pojawiały się dziewczęta z poje- dynczymi literami na plecach. Stawały w rów- nym, karnym rzędzie, i litery układały się w słowo „Antrakt”, u Jakubowicza zamienione na „Fiasko”…
W realizacji drugiej, która była jednym z dwóch elementów Das Seine. Forschunsgprojekt (Nikola Radić Lucati i Rafał Jakubowicz, Galeria Piekary, 8 kwietnia — 13 maja 2011), „Fiasko” to pionowy napis z liter wyciętych w metalu. Charakterystyczny krój czcionki i wertykalny układ liter jest parafrazą napisu Bauhaus na elewacji budynku szkoły w Dessau. Pod spodem kryła się, pozostawiona w cieniu, historia Franza Erlicha, ucznia Bauhausu, więźnia Buchenwaldu, potem etatowego pracownika obozu, projektanta obozowych baraków, wnętrz mieszkań i pomiesz- czeń rekreacyjnych dla oficerów SS, po wojnie zaś jednego z głównych architektów NRD, zarazem projektanta i urzędnika centralnych agend rządowych, sprawującego nadzór nad architekturą industrialną i oficjalną wschod- nioniemieckiego państwa.
W trzeciej realizacji krój czcionki skopiowany zo- stał z alfabetu zaprojektowanego przez Theo van Doesburga, a Fiasko (duże, białe litery na białych ścianach galerii, podświetlone od spodu odpo- wiednio żółtym, niebieskim i czerwonym światłem) nawiązuje do idei holenderskiego neoplastycyzmu i utopijnych koncepcji grupy De Stijl.
Mamy zatem odniesienia do awangardy rosyjskiej, do heroicznych lat zachodnich awangard okresu międzywojennego, jest przypomnienie nazizmu, są też aluzje do powojennych redakcji i interpretacji radykalnych koncepcji pierwszych trzech dekad ubiegłego wieku. […]